آب سیاه

عصب بینایی از بیش از یک میلیون رشته عصبی تشکیل می شود که ارتباط بین سلولهای گیرنده نور در شبکیه و سلول های مغز را بر قرار می کنند که عملکرد و ساختار نرمال آن جهت حفظ بینایی ضروری می باشد. به آسیب پیشرونده عصب بینایی و کاهش دید ناشی از آن در اثر افزایش فشار داخل چشمی گلوکوم یا آب سیاه می گویند. برای درمان این بیماری می توانید به دکتر سیامک ریاضی جراح و فوق تخصص چشم در گیلان مراجعه نمایید. در این بیماری در اثر اختلال در خروج مایع چشمی از زاویه چشمی که بین عنبیه و قرنیه قرنیه قرار دارد ، فشار داخل چشمی افزایش پیدا کرده که منجر به اختلال در عملکرد سلول های عصبی و نهایتا کاهش دید می گردد.

انواع آب سیاه

آب سیاه را می توان بر اساس محل و نوع اختلال در زاویه چشم به دو نوع تقسیم بندی کرد :

1. انواع زاویه باز ( اختلال خروج مایع بعد از زاویه )
2. زاویه بسته

تقسیم بندی دیگر بر اساس سیر بروز علائم بیماری است که به ترتیب زیر می باشد :

1. در نوع گلوکوم حاد علائم به سرعت بروز می کنند و ممکن است فرد با درد ، قرمزی چشم و تاری دید مراجعه نماید.
2. در انواع مزمن سیر بیماری کند بوده و کاهش دید تدریجی می باشد و در بسیاری موارد مزمن ، بیمار در آغاز هیچ علامتی ندارد ولی می تواند در طول چند سال سبب کاهش بینایی شده و در صورت عدم درمان نهایتاٌ منجر به نابینایی گردد.

تشخیص گلوکوم یا آب سیاه در گیلان

هرچند آسیب ایجاد شده درعصب هنگام تشخیص گلوکوم برگشت ناپذیر می باشد اما با شروع درمان از بروز آسیب بیشتر جلوگیری می شود بنابراین تشخیص و درمان به موقع می تواند مانع پیشرفت بیماری و کاهش دید بیمار گردد.

علل ایجاد کننده آب سیاه

علل ایجاد کننده گلوکوم یا آب سیاه بسیار وسیع می باشد و می توان آنها را به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم کرد.

1. در موارد اولیه ، بیماری ایزوله بوده و ناهنجاری همراه وجود ندارد. می تواند به صورت مادرزادی و از بدو تولد باشد یا در سنین بالا بروز کند‌.
2. در موارد ثانویه ، گلوکوم به علت بیماری چشمی زمینه ای ، سابقه مصرف کورتون و سابقه ضربه به چشم ، عفونت های ویروسی و انگلی داخل چشمی ( هرپس ، توکسوپلاسموزیس ) ، التهاب های داخل چشمی ، اختلالات ارثی مانند سندروم آکسنفلد ریگر ایجاد می شوند.

وراثت نیز نقش مهمی در بروز گلوکوم ایفا می کند به طوری که در صورت ابتلا یکی از والدین به گلوکوم مادرزادی ریسک ایجاد در فرزند افزایش می یابد. همچنین در صورت تشخیص گلوکوم اولیه در یک فرد ، سایر اعضای خانواده نیز از جهت وجود بیماری یا بروز آن در آینده باید تحت بررسی قرار گیرند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر آب سیاه یا گلوکوم قرار دارند ؟

• افرادی که سابقه این بیماری در خانواده درجه یک آن ها وجود دارد یا این که در نسل های قبلی شان سابقه ابتلا به نابینایی و کم بینایی در اثر آب سياه یا گلوکوم وجود داشته است.
• از دیگر عواملی که احتمال ابتلا به گلوکوم یا آب سياه را تشدید می کند می توان به افزایش سن اشاره داشت ؛ چرا که غالبا افراد با سن بالا بخصوص بالای 50 سال ، بیش از دیگر افراد در معرض مواجهه با این بیماری قرار دارند.
• سابقه انجام جراحی های چشمی ؛ از جمله جراحی های شبکیه یا پیوند قرنیه نیز از مواردی محسوب می شوند که منجر به افزایش ریسک آب سياه می شوند.
• سابقه استفاده از کورتون نیز می تواند موجب افزایش فشار چشم شده و در نتیجه احتمال ابتلا به آب سياه را تشدید کند.
• از این رو افرادی که بنا به دستور پزشک ، ناچار به استفاده از داروهای حاوی کورتون هستند ؛ حتما باید طی دوره های متناوب زمانی جهت سنجش میزان فشار چشم خود به چشم پزشک مراجعه نمایند.
• اختلال غده تیرویید ( فارغ از کم کاری تیروئید یا پرکاری آن ) ؛ به دلیل آن که سبب بروز تغییر در ساختار اطراف چشم می شود ؛ ریسک ابتلا به گلوکوم را افزایش می دهد.
• بیماری آب مروارید نیز از جمله مواردی به شمار می رود که می تواند زمینه ساز ابتلا به آب سياه شود.
• سابقه ابتلا به بعضی از بیماری های چشمی ؛ همچون التهابات داخلی چشم ، تبخال چشمی و غیره نیز می توانند احتمال بروز آب سياه را تشدید کنند.
• اصابت ضربه به چشم ( حتی ضربات چشمی در گذشته ) ، نیز از مواردی است که می تواند موجب ابتلا به آب سياه شود.

البته باید خاطر نشان شد که حتی در افرادی که شرایط فوق الذکر وجود ندارد نیز ممکن است آب سياه بروز نماید ؛ اگر چه احتمال آن بسیار کمتر از افرادی است که شرایط مذکور در مورد آن ها صدق می کند. لذا همه افراد خصوصا سنین بالای ۴۰ سال باید به چشم پزشک مراجعه نموده و پس از آن با توجه به صلاحدید ایشان طی دوره های زمانی معین تحت معاینه قرار گیرند.

درمان گلوکوم یا آب سیاه در گیلان

درمان گلوکوم معمولا بر اساس نوع و عامل ایجاد کننده آن انجام می شود. هرچند آسیب ایجاد شده درعصب هنگام تشخیص گلوکوم برگشت ناپذیر می باشد ، اما با شروع درمان از بروز آسیب بیشتر جلوگیری می شود. در بسیاری موارد امکان کنترل بیماری و کاهش فشار چشم با قطره های چشمی یا لیزر امکان پذیر است در موارد پیشرفته یا عدم پاسخ به درمان های اولیه نیاز به جراحی جهت کنترل بیماری خواهد بود.